Jeugdgezondheidzorg op haar best met lesmateriaal Je Brein de Baas?!

Door corona staat de mentale gezondheid van jongeren onder druk. Veel scholen willen hier graag aandacht aan besteden. Maar hoe? ‘Je Brein de Baas?!’ is lesmateriaal dat docenten ondersteunt om met leerlingen het gesprek te voeren over het effect van corona, stress, gevoelens en de werking van het brein.

Steven Pont, ontwikkelingspsycholoog, verzorgde begin 2021 een voordracht bij de VO-raad over het puberbrein in tijden van (corona-)crisis. Wat gebeurt er “normaal” al in het brein van een puber en wat komt daar nog bij door corona? Het was de heldere uitleg in zijn boodschap die aansprak. Epidemioloog en arts Maatschappij en Gezondheid Liesbeth Meuwissen en adviseur gezondheidsbevordering Thera Knopperts van GGD Regio Utrecht zagen mogelijkheden. Zij verbonden een diverse groep mensen en organisaties. Samen met jongeren, docenten en experts ontstond in sneltreinvaart het lespakket “Je Brein de Baas?!”. Lessen voor alle middelbare scholieren gericht op het versterken van de mentale veerkracht. De les geeft psycho-educatie aan alle leerlingen, en ondersteunt docenten om in de klas het gesprek te voeren over mentaal welzijn.

Wetenschappelijke onderbouwing

In het creëren van dit pakket toonde de jeugdgezondheid (JGZ) zich op haar best. Daarbij vielen drie dingen op.
Ten eerste werkt de JGZ zoveel mogelijk gebaseerd op wetenschappelijke evidentie. In de covid-crisis geeft dat meteen een probleem: wie weet immers wat evident en wetenschappelijk verantwoord is in een tijd waarin iedere dag iets voor de eerste keer lijkt te gebeuren? Bij het maken van het lespakket werd daarom gekozen voor een pragmatische wetenschappelijke benadering: deskundigen werden betrokken en geraadpleegd, literatuur werd bestudeerd, er werd met klankbordgroepen van de belangrijkste betrokkenen (o.a. jongeren en docenten) gewerkt in de ontwikkeling. Over ieder woord, iedere punt en komma in het materiaal werd nagedacht. Hoewel niet “bewezen effectief”, is daarmee de wetenschappelijke onderbouwing zo zorgvuldig mogelijk verzameld en geborgd.

Beschermen van generaties

Ten tweede richt de JGZ zich op het welzijn van generaties. Dit betekent dat de JGZ inzet op interventies die voor een zo groot mogelijke groep zoveel mogelijk impact kan hebben. Bij dit lespakket werd dan ook gekozen voor een programma dat juist de docenten ondersteunt. Zij kunnen met dit lespakket zelf aan de slag en werken daarmee aan een duurzaam ondersteunende context voor álle jongeren. De JGZ- professionals staan stand-by mocht er meer ondersteuning nodig zijn voor individuele leerlingen.

Publieke gezondheid

Ten derde kozen de betrokkenen ervoor om te werken vanuit de bescherming van de grondrechten van kinderen, helder omschreven in het kinderrechtenverdrag. Ieder kind heeft daarmee bijvoorbeeld recht op bescherming van zijn ontwikkeling, het gezinsleven, recht op onderwijs en de ruimte om zijn of haar mening over zaken te geven. De JGZ heeft de plicht om vanuit deze beginselen haar werk te doen en voor die collectieve bescherming zorg te dragen. In dit lespakket zie je dat terug in primaire preventie door juist de mentale veerkracht te versterken en te bestendigen van de hele groep.

Netwerkzorg

Het beschermen van de gezondheid van jongeren is een publieke taak, die altijd netwerkzorg vergt. Het versterken van de maatschappelijke omgeving van alle jongeren, het “redden van generaties” en het werken op een wetenschappelijk verantwoorde manier kan alleen met vereende krachten door verschillende spelers in het veld tot stand komen. De JGZ speelt daarin een verbindende rol. In het ontwikkelen van het lespakket toonde de JGZ zich op haar best: zo veel mogelijk impact op een zo groot mogelijke groep jongeren met een wetenschappelijk onderbouwd proces. In een volgende fase volgt uitbreiding van het lespakket en naast verduurzaming van het materiaal ook de wetenschappelijke borging.

Voor meer informatie over Je Brein de Baas?!: www.ncj.nl/je-brein-de-baas